Katla Hnattrænn UNESCO Jarðvangur einkennist af tíðri eldvirkni í bland við jöklaumhverfi. Þetta samspil hefur mótað mannlíf og búsetu frá landnámi. Náttúrufar jarðvangsins er sérstætt að því leiti að svartir sandar jökulhlaupanna og hafnleysa einkenna undirlendið sem sundurskorið er af jökulám. Undir jökulþöktum tindum liggja megineldstöðvar og út frá þeim hafa hlaðist upp móberghryggir á tímum síðustu ísaldar. Katla, Eldgjá og gígaröðin Laki gjósa á nútíma þar sem mikil hraun breiddust út, gervigígar mynduðust ásamt gríðarlegum flóðum og öskufalli frá Kötlu 1918. Allt eru þetta jarðminjar með sérstöðu á heimsvísu, sem er undirstaðan fyrir því að vera UNESCO Jarðvangur.